Hẻm Tu Sản nằm dưới chân đèo Mã Pí Lèng (Mèo Vạc, Hà Giang), dòng sông Nho Quế xanh ngắt như sợi chỉ len lỏi theo đường cong của con đường Hạnh Phúc. Năm 2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xếp khu vực này là Di tích Danh lam thắng cảnh Việt Nam. Sông Nho Quế được vinh danh là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị của Việt Nam.

Di chuyển trên cung đường từ đèo Mã Pì Lèng xuống thôn Tà Làng, xã Pải Lủng (huyện Mèo Vạc) có lẽ là trải nghiệm khó quên. 8 km đường với hơn 50 khúc cua tay áo và dốc đứng.

Thôn Tà Làng nằm sát dòng Nho Quế là nơi sinh sống của 39 hộ các dân tộc Giáy, Tày, Mông, nằm cách xa trung tâm xã, đời sống của người dân nơi đây gần như tách biệt với thế giới bên ngoài. Cuộc sống của họ chủ yếu là đánh bắt cá tôm dưới dòng sông, mỗi năm một vụ lúa và ngô.

Hẻm vực Tu Sản là vực sâu với chiều cao vách đá lên tới 700-900 m, chiều dài tới 1,7 km, thuộc kiểu di sản kiến tạo địa mạo, di sản cổ sinh - địa tầng - cổ môi trường, phát hiện tại khu vực của 3 xã Pải Lủng, Pả Vi và Xín Cái, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.

Hai bên bờ sông Nho Quế có nhiều phần đất thịt, người Giáy tận dụng là nơi trồng lúa. Đây là đoạn duy nhất trên sông có thể canh tác nông nghiệp.

Có 2 con đường xuống hẻm Tu Sản, một đường đi xe máy 16 km/2 chiều, du khách phải trả 150.000 đồng; một đường đi bộ gần 2 km leo vách núi có bậc thang dựng đứng. Giá vé đi thuyền dọc sông Nho Quế từ 100.000 đồng/lượt.

Để đến được vực hẻm Tu Sản du khách cần đi thuyền, cano dịch vụ khoảng 20-30 phút ngược dòng Nho Quế. Hiện nay, có 23 thuyền du lịch hoạt động, mỗi năm đưa đón hàng ngàn lượt khách tham quan, chiêm ngưỡng kỳ quan hùng vĩ này.

"Vào thời điểm trước dịch Covid-19, mỗi dịp nghỉ lễ hay cuối tuần, nơi đây tấp nập khách du lịch. Mỗi ngày thuyền chạy liên tục gần chục chuyến. Nhưng thời điểm này chỉ đón khách theo đoàn để đảm bảo an toàn phòng dịch", lái thuyền Triệu Chương chia sẻ.

Được đưa vào khai thác muộn hơn so với những điểm du lịch khác trên Cao nguyên đá Đồng Văn, nhưng hành trình khám phá sông Nho Quế và hẻm Tu Sản bằng thuyền lại có sức hút mạnh mẽ nhất. Bất kỳ du khách nào đến cao nguyên đá đều muốn một lần được khám phá điểm đến mới này.